CEMAATLER SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİ MİDİR ?
14 Mayıs Salı akşamı Haber Türk TV’den Ece Üner, Star Gazetesi yazarı Fehmi Koru’yu konuk etmişti. Açıkçası söyleşiyi baştan itibaren izleyemedim. Programı ancak sonlarına doğru izleme fırsatı buldum. İzlediğim bölümlerde Fehmi Koru, cemaatlerin sivil toplum örgütü olduğunu söyledi. Tabi bahsettiği cemaat Gülen Cemaatinden başkası değil. Fehmi Koru bu kanıya nasıl vardı bilmiyorum ama cemaatleri yasallaştırma çabası içinde olduğu belli. Gerçi bugüne kadar cemaatlerin yasallığı ile ilgili herhangi bir soruşturma açılmadı ama yine de Fehmi Koru Cemaatleri yasal statü içinde göstermeyi ihmal etmedi. Ortada fol ve yumurta yokken Fehmi Koru’nun Gülen Cemaatini yasal bir statüye almaya çalışması düşündürücü.
Öte yandan cemaatlerin yasallığını incelediğimiz zaman ortaya net bir sonuç çıkmıyor. Yani Gülen ve diğer Cemaatlerin yasallığı ile ilgili ortada ne bir yargı kararı var ne de açılmış bir dava var. Ancak daha önce İsmail Ağa cemaati ile ilgili şu an Cumhuriyet Halk Partisi Denizli Milletvekili olan İlhan Cihaner’in Erzincan savcılığı görevini yürütürken açmış olduğu bir dava var. Belki bu yönde daha önce açılmış başka davalar da vardır. Ancak benim burada bahsettiğim konu ise Cemaatlerin hukuki yapısı ve kuruluş tüzükleri ile ilgilidir. Ülkemizde ve yurt dışında bu yönde faaliyet gösteren Cemaatlerin hiç birinin hukuki statüleri olduğunu sanmıyorum. Ancak dünden bugüne kadar sanki hukuki bir yapı içinde sivil toplum örgütü gibi hiçbir sıkıntı içinde olmadan faaliyetlerini sürdüre gelmişlerdir. Dün olduğu gibi bugün de iktidara gelmiş olan siyasi partiler cemaatlerin hukuki yapılarını sorgulamak yerine seçim meydanlarında oy hesapları yapmışlardır. Adalet Partisinden Doğru Yol Partisine, Anavatan Partisinden Demokratik Sol Partisine kadar her siyasi parti Gülen Ve İsmail Ağa Cemaatlerinden destek alarak iktidara gelmişlerdir. Yani ülkemizde iktidara gelmenin bir yolunun da Cemaatlerin desteğini almaktan geçtiği bilinen bir gerçektir. Şu an iktidarda bulunan Adalet ve Kalkınma Partisi’ de Gülen ve İsmail Ağa cemaatinin desteği ile iktidara gelmiş bulunmaktadır. Gerçi şu an bu Cemaatlerin siyasi iktidara olan bu desteği şu an için net bir şekilde görülmese de halen devam etmektedir. Ancak şu an için tam bir fikir ve çıkar birliği içinde oldukları söylenemez.
Geçmişte ve günümüzde siyasi partileri iktidara taşıyan bu cemaatlerin hukuki yapıları henüz yasalarla da belirlenmiş değildir. Hatta tüzel kişiliklerinin yasalarda yeri de yoktur. Ancak buna rağmen söz konusu cemaatler sanki yasalmış gibi faaliyetlerini devam ettirmektedirler. Fehmi Koru’nun söylediği gibi Cemaatler bugün bir sivil toplum örgütü olmuş olsalardı yasal olarak il ve ilçelerde şubeleri olurdu. Defterleri Dernekler Masası tarafından denetlenir olurdu. Ayrıca gelir ve giderleri bilanço usulüne göre kayıt altına alınırdı. Yönetim kurulları seçimle işbaşına gelirdi. Yasal olarak makbuzlarla bağış toplayabilir olurlardı. Cemaatler bugün hiç kuşkusuz yasal olarak bağış toplama yetkileri olmasa da el altından yeteri kadar bağış ve yardım topladıkları aşikârdır. Ayrıca siyasi partiler bu yapılanmalara göz yumdukları müddetçe de tüzel bir kişiliğe ihtiyaç da duymayacaklardır.
Cemaatler bugün hukuki bir yapı içinde olmasalar da gelecekte böyle bir yapılanmaya ihtiyaç duyacaklardır. İşte o zaman Fehmi Koru’nun bahsettiği gibi sivil toplum örgütü konumunda olurlar. Ancak şimdilik böyle bir durum söz konusu değildir.17.05.2013
SAİT BALCI
